İstanbul Gençliği Alarm Veriyor

İstanbul Planlama Ajansı’nın yaptığı araştırmaya göre 20 yıl öncesine göre gençlerin ekonomik durumu kötüleşti, sosyal yaşamı kısıtlandı ve yurt dışına gitme isteği arttı.

Dinle

02 Mayıs 2025 - 14:32

İPA Kent Gündemi Araştırmaları tarafından Nisan 2025’te yayınlanan kapsamlı bir rapor, İstanbul'da yaşayan 18-30 yaş arası gençlerin yaşam koşullarının son 20 yılda önemli ölçüde zorlaştığını ortaya koydu. Araştırma, artan geçim sıkıntısı, gelecek belirsizliği, eğitimden istihdama geçişte yaşanan zorluklar ve sosyal hayattaki daralmanın gençlerin temel sorunları haline geldiğini gösteriyor. Bulgular, gençlerin yarısından fazlasının yurt dışına taşınmayı düşündüğünü de ortaya koyuyor.
BİR GENÇ NASIL BİR HAYATLA BAŞ ETMEYE ÇALIŞIYOR?
İstanbul'daki 3 milyondan fazla genci (nüfusun %20,63'ü) kapsayan 18-30 yaş grubuna odaklanan araştırma; anketler, odak grup görüşmeleri, kamu verileri ve uzman görüşleri kullanılarak gerçekleştirildi. Araştırma, "20 yıl önce İstanbul’da bir genç nasıl bir yaşam sürüyordu, bugün bir genç nasıl bir hayatla baş etmeye çalışıyor?” sorusuna yanıt aradı.

BAŞLICA BULGULAR:

• Derinleşen Geçim Sıkıntısı: Araştırmaya katılan gençlerin büyük çoğunluğu (%77,6), gençlerin geçmişe göre daha zor koşullarda yaşadığını belirtiyor. KYK burslarının alım gücü 2005'ten bu yana altın karşısında %84,5, çay-simit gibi temel ürünler karşısında %84,4 azaldı. Gençler, barınma ve kaliteli gıdaya erişim gibi temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanırken, 20 yıl önce barınma bir "tercih" iken bugün bir "kriz" olarak görülüyor.

• Eğitim İşe Dönüşmüyor, Diplomalar Değersizleşiyor: Üniversite mezuniyeti artık iş güvencesi anlamına gelmiyor. Gençlerin %41'i eğitim seviyesinin altında işlerde çalışırken, 15-29 yaş arası her 4 gençten 1'i (%25,9) ne eğitimde ne istihdamda (NEET). İstihdamda liyakat yerine referansların etkili olduğu algısı yaygın. Bu durum, gençleri alan dışı, güvencesiz ve düşük ücretli işlere yöneltiyor.
• Kısıtlanan Sosyal ve Kültürel Yaşam: Artan yaşam maliyetleri, gençlerin sosyal ve kültürel etkinliklere katılımını ciddi şekilde sınırlıyor. 20 yıl önce canlı kampüs hayatı ve erişilebilir kültürel etkinlikler yaygınken, bugün gençler tiyatroya (%15,3 burs oranıyla ayda 6 kez) veya konsere (%46,5 burs oranıyla ayda 2 kez) gitmekte zorlanıyor. İBB'nin kamusal alanları, gençler için "nefes alınabilen" nadir yerler olarak öne çıkıyor.

• Artan Gelecek Kaygısı ve Ertelenen Hayaller: Gençlerin başlıca kaygıları %49,2 ile geçim sıkıntısı ve %47,9 ile gelecek belirsizliği. Bağımsız yaşama adım atma (%78,8 zor buluyor), evlenme (%81,8 zor buluyor) gibi temel hayat adımları maddi nedenlerle erteleniyor. Ev veya araba sahibi olmak gibi hedefler "uzak bir olasılık" olarak bile görülmüyor. Bu durum, gençlik döneminin fiilen uzamasına neden oluyor.

• Yurt Dışı "Zorunlu Alternatif": Bugün gençlerin yarısı (%50,4) yurt dışına taşınmayı düşünüyor; bu oran 20 yıl önce genç olanlarda %35,1 idi. Geçmişte merak ve deneyim odaklı olan yurt dışı düşüncesi, günümüzde daha çok liyakat, adalet, emeğin karşılığını alma ve daha iyi yaşam koşulları arayışından kaynaklanan bir "mecburiyet" halini alıyor. Bu eğilim lise düzeyine kadar inmiş durumda.
Kent Gündemi Araştırmaları'nın raporu, İstanbul'daki gençlerin karşılaştığı yapısal sorunlara ve artan kırılganlıklara dikkat çekerek, gençlerin ekonomik, sosyal ve psikolojik refahını destekleyecek bütüncül politikalara duyulan acil ihtiyacı vurguluyor.