10 Kasım, TürkiyeCumhuriyeti?nin kurucusu M. Kemal Atatürk?ün ölüm yıl dönümü. M. Kemal her yıl olduğu gibi bu yıl da çeşitli etkinliklerle anılacaktır.Etkinlik ve anmalarda, her siyasi parti ve kuruluş Atatürk?ünkendi siyasi felsefesine uygungörüşlerini öne çıkaracaktır. Hakçası,her siyasi anlayıştaki kesimlerin kendilerini?Atatürkçü? olarak gösterebilecekleri Atatürk?e ait sözleri bulmakta zorlanacaklarını sanmıyorum.Hilafeti savunanından sosyalistine, ırkçısından kapitalistine, hemen hemen her kesimin meşrebine uygun sözler bulmak mümkün Atatürk?ün söylediği sözler arasında?İşte size örnekler;?Biz, yaşamını, bağımsızlığını korumak için çalışan emekçileriz. Zavallı bir halkız. Kurtulmak, yaşamak için çalışan ve çalışmak zorunda olan bir halkız.???Rus Bolşevikleriyle bütün çalışmalarımızı ve askeri harekatımızı birleştirme zorunluluğunu kabul etmekteyiz.?sözleri esas alınırsa M. Kemal bir sosyalist;?Biz ne bolşeviğiz ne de komünist; ne biri ne diğeri olamayız. Çünkü biz, milliyetperver ve dinimize hürmetkarız.??Komünizm, Türk Dünyası?nın en büyük tehlikesidir! Her görüldüğü yerde ezilmelidir!?Sözlerine göre ise bir antikomünisttir. ?Kapitalizm sadece falan ve ya filan devletlerin düşmanı değildir; bilakis bütün dünyanın, bütün milletlerin düşmanıdır.? ?İstiklalimizi emin bulundurabilmek için, heyet-i umumiyemizce, heyet-i milliyemizce bizi mahvetmek isteyen emperyalizme karşı ve bizi yutmak isteyen kapitalizme karşı heyet-i milliyece mücadeleyi caiz gören bir mesleği takip eden insanlarız.? Sözleriyle M. Kemal çoğu insan için bir ?antiemperyalist? ve ?antikapitalist?tir.Oysa İzmir İktisat Kongresi?nde söylediği aşağıdaki sözleri, İş Bankası ortaklığı, sahip olduğu çiftlik göz önünde bulundurulduğunda,Atatürk?ün,kapitalist ve ya liberal ekonomik sistemden yana, büyük toprak sahiplerini koruyan bir lider olduğu söylenebilir. ?Bizde büyük araziye kaç kişi sahiptir? İncelenirse görülür ki, memleketimizin genişliğine göre hiç kimse büyük araziye malik değildir. Binaenaleyh, bu arazi sahipleri de himaye edilecek insanlardır. Kaç milyonerimiz var? Parası olanlara düşman olacak değiliz. Tam tersine memleketimizde birçok milyonerin, hatta milyarderin yetişmesine çalışacağız.?Erzurum Kongresi?nde söylediği, ?iyi dileklerin başarıya ulaşmasında her zaman yardımcı olan Tanrı?mdan, sevgili Peygamberi hürmetine, bu kutlu yurdun sahibi ve savunucusu? yüce Muhammet dininin sadık koruyucusu asil milletimizi, halifeliğin ve saltanatın yüce makamını her türlü beladan korusun.? Sözlerini okuyan biri pekala, M. Kemal?in halifeyi kurtarmak için Anadolu?ya geçtiğini; 1923 yılında anayasa?ya konulan ?Türkiye Devleti?nin dini, dini islamdır.? Maddesinden Atatürk?ün ?İslamcı, İslami yönetimden yana? olduğunu düşünebilir. M. Kemalin bu şekilde, bir konuya ilişkin fakat birbirine tamamiylezıt ifadeler içeren bir çok sözüne rastlayabiliriz. Bu sözlerine bakarak M. Kemal?i bir ideolojik kalıba sokmak, bir ideolojinin adamı olarak göstermek, bence çok hatalı bir değerlendirme olacaktır. M. Kemal?in sözlerini, söylenen zaman ve ülkenin içinde bulunduğu koşullar, hangi olaylar nedeniyle söylendiklerini dikkate alınarak değerlendirmek gerekir. M. Kemal?in ?antiemperyalist?, sosyalist anlayışa yakın olduğunu çağrıştıran sözleri ile dini içerikli söz ve davranışları Anadolu? yageçerek Yunanlılar?a karşımücadeleyi başlattığı yıllara denk düşmektedir.Cumhuriyet kurulup, Lozan antlaşması imzalandıktan sonra ki döneme ilişkin söylev ve demeçlerinde ise, komünizm karşıtı, dinsel gericiliğe karşıt; buna karşılık batı düşüncesini ve uygarlığını, ferdi girişimciliği öven ifadelerle karşılaşmaktayız. M. Kemal?in söz ve davranışları dikkatle incelendiğinde, O?nun şu ya da bu ideolojinin adamı olmaktan çok, pragmatistyönünün daha güçlü olduğu açıkça görülmektedir. Olaylara herkesten farklı bakmış, alışılmışın dışında, farklı tutum ve tepki göstermiş, çevresindeki insanları hep şaşırtmıştır. Koşulların gerektirdiği tavrı göstermekten çekinmemiştir. Anadolu?daki mücadelenin başlangıcında Halife?yi kurtarmaktan söz ederken,savaştan sonra halife?yi ?işbirlikçi? ilan ederek bir gün içinde hilafete ve saltanata son vererek anayasaya laiklik ilkesini koyduran eylemi, pragmatizmini ortaya koyanen güzel örneklerdir. İşte bu pragmatizmi, olaylara farklı bakışı, birlikte yola çıktığı arkadaşları arasındaO?nu lider yapan en önemli özelliklerinden biridir.Bence,M. Kemal?inneyi savunduğundan çok, neyi savunmadığını, neye taraftar olmadığını söylemek daha kolaydır. O?na, devrimci, laik, milliyetçi, cumhuriyetçi.vbsıfatlarını yakıştırabiliriz. Ancak, yaşam tarzına, eylemlerine ve cumhuriyet kurulduktan sonraki söz ve demeçlerine bakıldığında,O?nahiçbir zaman,?sosyalist, İslamcı ve antikapitalist? diyemeyiz.
