Fibromiyalji yaygın ağrılara neden olan ve son yıllarda çok sık görülen bir romatizmadır.Esas olarak kaslara ve kasların kemiğe yapıştığı bölgeleri etkilemektedir. Bir eklem hastalığı değildir, eklemi tutmaz ve şekil bozukluğu yapmaz. Bir çeşit iltihaplı olmayan yumuşak doku romatizmasıdır. Kadınlarda erkeklere göre 7 kat daha fazla görülür. Daha çok erişkinlerin (35-60 yaş ) hastalığıdır.
Fibromiyalji belirtileri nelerdir Ağrı fibromiyaljinin en önemli belirtisidir. Omuz, boyun gibi tekbir bölgede olabildiği gibi yaygın olarak da hissedilebilir. Fibromiyalji ağrısı hastalar tarafından yanma, acıma, hassasiyet, karıncalanma, üşüme yada kemirici ağrı gibi değişik şekillerde tarif edilebilir. Ağrıya el ve ayaklarda şişlik hissi eşlik edebilir. Ağrı gün içinde, hava şartlarına, uyku bozukluklarına ve strese bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ağrı, bazen vücudun bir yarısından daha yoğun hissedilebilir.Çoğunlukla genel fizik muayene normal ve hastalar sağlıklı görünümde olsa da kasların ayrıntılı muayenesi ile belli noktalarda bu hastalık için tipik hassas noktalar bulunur.Yorgunluk hissi, fibromiyaljinin diğer önemli belirtisidir ve hastaların yaklaşık %90 nın da gözlenir.Hastaların bir kısmı da genel dayanıklılıkta azalma ve çabuk yorulmadan kaynaklanır. Hastaların çoğunda uyku bozuklukları ve sabahları yorgun kalkma görülebilir. Uykuya dalmada güçlük olmasa da uyku kısmı bozulmuştur ve gece sık sık uyanma olabilir.Fibromiyaljini en önemli belirtisi yorgunluk hissidir.Hastaların yaklaşık 1/4 de depresyon bulunabilir. Kendini kötü hissetme gibi duygu durum bozukluğu ise çok daha sık görülebilir. Bazı hastalarda da konsantrasyon güçlüğü, basit zihinsel işlevlerde yavaşlamagörülebilir. Baş ağrısı ve migrenin fıbromiyajili hastalarda sık görüldüğü bilinmektedir.Ayrıca karın ağrısı kabızlık - ishal atakları, idrar yakınmaları, cilt de ısıya karsı hassasiyet ve renk değişiklikleri de görülebilir.
Fibromiyalji tanısı nasıl konur ? Fibromiyalji tanısı hastada yaygın ağrı ve hassas noktaların varlığı ile klinik olarak konur. Bu hastalığa özel laboratuar testi ya da röntgen bulgusu yoktur. Testler ancak fibromiyaljiye benzer bulgular yapabilen diğer hastalıkların (triod bozuklukları, romatoid artrit, lupus, enfeksiyon gibi) ayırt edilmesinde yardımcıdır. Detaylı hastalık öyküsü alınması ve fiziksel muayene yapılması ile kronik ağn ve yorgunluk yapan diğer hastalardan ayrılmalıdır.
Fibromiyaljinin nedeni nedir?Nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Fibromiyalji ile uyku bozuklukları arasında bir ilişki olabileceği düşünülmektedir.Bir çok faktör, ayrı ayrı yada bir arada fibromiyaljiyi başlatabilir. Örneğin hastalıklar (grip gibi enfeksiyonlar baş da olmak üzere), ruhsal travmalar, fiziksel travmalar, beyinde biyokimyasal değişiklikler ( serotonin düzeylerinde bozukluk gibi) ve hormonal bozukluklar, yaygın ağrı yorgunluk ve uyku bozukluğu yaparak fibromiyaljiyi tetikleyebilir. Son zamanlarda fıbromiyaljili hastalarda kaslarda basit incitmelere karşı hassasiyet olduğu gözlenmiştir. Bu nedenle, uygun olmayan egzersizler yada kötü duruş pozisyonunun bu hastalığı artırabileceği unutulmamalıdır.
Fibromiyalji nasıl tedavi edîlir?Fibromiyaljili hastalarda ;>Ağrıyı azaltmak ve uykuyu düzeltmek için İlaç tedavisi>Kas germe ve kalp damar uyumunu artırma egzersizleri>Kas spazmını azaltmaya yönelik gevşeme egzersizleri>Hastalığı anlamaya ve baş etmeye yardımcı eğitim programları yararlı olmaktadırBazı hastalarda fibromiyalji çok hafif seyreder ve tedavide sadece hastalığın anlatılması ve endişelerin giderilmesi bile yardımcı olabilir. Ancak çoğu hastada detaylı bir tedavi programı planlamak gerekecektir.
İlaç tedavisi:Romatizmal hastalıklarda ağrı tedavisinde sıklıkla kullanılan ağrı kesici iltihap giderici romatizmal ilaçların fibromiyaljide pek yeri yoktur. Bunun yerine, derin uykuyu sağlamaya ve kasları gevşetmeye yönelik ilaç tedavisi daha yararlıdır. Bu ilaçların çoğu depresyon tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak fibromiyalji tedavisinde kullanılan dozlar depresyonda gerekenden çok daha düşüktür. Gün için de devam eden uyku hali, kabızlık, ağız kuruluğu gibi yan etkileri olabilen bu ilaçların mutlaka hekim kontrolünde kullanılması gerekmektedir.
Fizik tedavi ve egzersiz tedavisi:Fibromiyaljide tedavinin iki esas amacı gergin ve ağrılı kasları gevşetmek ve kalp damar uyumunu artırmaktır. Sıcak uygulamalardan hemen hemen bütün hastalar yararlanmaktadır.çoğu hasta dayanıklılığı artırmaya, ağrıya azaltmaya yönelik egzersiz programından ve yüzme, yürüme, bisiklet gibi aerobik egzersizlerden büyük fayda görmektedir* Ancak fizik tedavi ve egzersiz tedavinin çeşidi, süresi, dozu, hastadan hastaya değişebildiği için mutlaka hekim kontrolünde yapılması gereklidir.Tanı konduğunda hastanın ve yakınlarının bilmesi gereken,Fibromiyalji sendromu diğer iltihaplı eklem romatizmalarıgibi hayatı tehdit eden sakatlık yapan bir hastalık olmasa da, ağrı ve yorgunluk nedeniyle yaşam kalitesini bozabilen, iş güdünü azalta bilen gerçek bir hastalık olduğudur.
